Podstawy produkcji muzycznej
w DAW

Za pomocą nowoczesnych DAW (Digital Audio Workstations) można aktualnie w łatwy sposób stworzyć własne piosenki we własnym pokoju – od etapu powstania pomysłu aż po masterowanie. Poniżej, na przykładzie Samplitude Pro X Suite, przedstawiono szczegółowe informacje na temat działania DAW.

W celu zrozumienia działania DAW zaleca się zapoznanie z wcześniejszą pracą w analogowych studiach nagrań.

Na początkach produkcji muzycznej nagrania były dokonywane całkowicie bez komputera, sekwencera lub innych cyfrowych środków pomocy.

Oprócz olbrzymich szaf pełnych urządzeń efektów i rzeczywistych "komór pogłosowych", służących do stworzenia sztucznej głębi i przestrzenności, brak było w czasach analogowych zdecydowanie jednego – niedestruktywnej pracy. Zmiany materiału zapisanego na taśmie magnetofonowej musiały być również dokonywane same w sobie lub miała miejsce ich utrata, gdy tylko na pulpicie lub urządzeniu efektów dokonywano nowych ustawień.

W tamtych czasach nie było obecnie panujących elementów wcześniejszego zdefiniowania, wzorów czy funkcji zapisywania. Do tego niezbędna była bardzo precyzyjna, bezbłędna praca. Pozostawienie danego projektu po eksporcie miksowania, aby usunąć ewentualne błędy, było po prostu niemożliwe. Gdy inżynier ds. dźwięku podejmował decyzję, aby rozpocząć w studio miksowanie następnej piosenki, wszystkie ustawienia, potencjometry i regulatory były resetowane. Jedynym zabezpieczeniem postępu było tzw. "Stereo-Bounce" (nazwa stosowana w DAW).

Ze względu na konieczność, aby wszystkie prace były wykonywane ze 100 % dokładnością i bezbłędnie, powstała nowa generacja wysoce utalentowanych urządzeń dźwiękowych, które próbowały polepszyć te mechanizmy. Ostatecznie za pomocą funkcji oprogramowania "Total Recall" stało się możliwe, aby wszystkie ustawienia i rutowania przy mikserze oraz efekty zapisywać w formie stanu żądanego, który można później ponownie przywołać. Dzięki temu inżynierowie dźwięku mogli w razie konieczności powrócić do zmiksowania, aby wyrównać pojawiające się później istotne błędy. Zapisane ustawienia należało wprawdzie nadal ręcznie ponownie ustawiać do pozycji pierwotnej, co wymagało dodatkowej pracy i przede wszystkim czasu.

Podczas gdy wiele podobnych funkcji, ułatwiających pracę w studio, ugruntowało z czasem swoją pozycję, wydawało się na podstawie ówczesnych środków niemożliwe, aby osiągnąć wydajne polepszenie montażu dźwięków. Montaż dźwięków bazował od dawna na bardzo żmudnej, wymagającej wiele czasu rutynie pracy, podczas której taśma dźwiękowa była cięta żyletkami i ponownie sklejana taśmą klejącą, by wyrównać niedokładności muzyków. W przeciwieństwie do efektów miksowania podczas cięcia nie było możliwości odsłuchania zmian i ich cofania. Gdy taśma magnetofonowa została przecięta żyletką, efekty cięcia nie były już odwracalne.

Rzeczywiste ulepszenie pojawiło się dopiero wraz z pierwszymi DAW. Wirtualne narzędzia do cięcia i klejenia potrafiły dowolnie ciąć, przesuwać i ponownie łączyć zdigitalizowany materiał.

Zalety nowoczesnych DAW, przykładowo Samplitude, stają się tym bardziej widoczne. W komputerze osobistym odnajdziesz wszystko, co wcześniej skrywały analogowe studia nagrań mieszczące się na kilkuset metrach kwadratowych. Pulpit reżyserski, stanowisko cięcia lub komora pogłosowa są oddalone od siebie o kilka kliknięć myszą i oferują niezliczone dodatkowe funkcje i asystentów, aby ułatwić pracę w studio.

Pierwszą czynność w zakresie edytowania materiału audio w DAW stanowi digitalizacja lub także ADC (konwersja analogowo-cyfrowa). Rozdzielczość tonów i dźwięków naturalnych jest nieskończenie wysoka lub niska. Dlatego też niezbędne jest, aby tym dźwiękom przyporządkować w każdym momencie właściwą wartość głośności. Moment ten jest podawany jako wartość sample w kilohercach, a wartość głośności jako głębokość bitu w bitach. Najbardziej znaną kombinację tych wartości przedstawia 16 bitów i 44,1 kHz, co opisuje cyfrową rozdzielczość dla CD audio. Inne możliwe wartości w Samplitude Pro X to 24 lub 32 bity i do 384 kHz. Wyższe wartości prowadzą do – oprócz zwiększonego zapotrzebowania na moc obliczeniową – także do delikatniejszej rozdzielczości, która lepiej oddaje specyfikę analogowego oryginału. Maksymalna rozdzielczość jest ostatecznie zależna od zastosowanej karty dźwiękowej.

Digitalizacja prowadzi do zmniejszenia rozdzielczości nagrań. Oznacza to, że nagrania – w niesłyszalny dla ludzkiego ucha sposób – zostają zredukowane pod względem jakości, aby można je było dalej przetwarzać w DAW.

Oprócz digitalizacji znaczącą nowość stanowi już omawiana "praca niedestruktywna", która w bardzo znacznym zakresie wpłynęła na pracę studyjną poprzez wprowadzenie na rynek DAW. Poprzez konieczność digitalizowania wszystkich nagrań, przed możliwością ich dalszego używania, możliwe staje się dokonanie zmian bez zmiany pierwotnego materiału. W przeciwieństwie do nagrań analogowych na taśmie, w przypadku których zmiany musiały być nagrywane na nowo i nie można było ich zmieniać następczo, takie udogodnienia są możliwe dzięki współczesnemu oprogramowaniu. Tak zwana "zasada playlisty" oznacza, że zmiany w obrębie DAW nie odnoszą się nigdy do nagranego materiału, lecz jedynie do jego kopii. W Samplitude posiadasz w każdej chwili możliwość zmiany ustawień efektów lub ich całkowitego wyłączenia oraz przywrócenia pierwotnego dźwięku nagrania. Powyższe opcje są możliwe także po zakończeniu miksowania.

Zasada playlisty w Samplitude Pro X została udoskonalona w taki sposób, że możliwe jest nawet przyporządkowanie efektów do pojedynczych obiektów, bez konieczności zapisu automatyzacji lub tworzenia nowej ścieżki. Jeżeli zatem twoje solo gitarowe potrzebuje dodatkowego pogłosu, możesz to osiągnąć bez problemu za pomocą edytora obiektów. Niniejsze "prace w odniesieniu do obiektów" wyznają zasadę przeobrażenia klasycznego, bazującego na ścieżce miksowania, nawiązującego do wcześniejszych studiów nagrań, i wdrażania kreatywnych pomysłów w szybszy i wydajniejszy sposób.

W bezpośrednim porównaniu z początkami produkcji muzycznej staje się wyraźnie widoczne, jakie możliwości otworzył DAW (przykładowo Samplitude) i dlaczego całe studio nagrań można ograniczyć do niewielu megabajtów.

Przy rozpoczynaniu każdego nagrywania dostępny jest odpowiedni poziom mikrofonu. Niezależnie od tego, jaki interfejs (karta dźwiękowa) i jaki poziom sample ma zastosowanie, nie ma tu miejsce na kompromis. Poziom nagrywania oznacza stopień wzmocnienia wzmacniacza mikrofonowego. Znajduje się on zwyczajowo w karcie dźwiękowej i jest ustawiany za pomocą suwaka Gain. Optymalny poziom nagrywania powinien być w stanie wychwycić całą dynamikę, czyli zakres od najcichszego do najgłośniejszego miejsca nagrania, bez przesterowania. Dlatego też powinien być on ustawiony na najwyższym poziomie nagrywania, blisko 0 dBFS. DBFS znaczy "deziBel Full Scale (maksymalna wartość decybeli)", a 0 dBFS stanowi najwyższą możliwą wartość głośności, czyli w tym przypadku osiągnięty zostaje najwyższy koniec skali. Każda wyższa wartość nie może zostać zarejestrowana przez komputer i prowadzi do zniekształceń.

W przeciwieństwie do analogowej taśmy magnetofonowej, przy której przesterowania są wykorzystywane do pozytywnego oddziaływania na barwę dźwięku (stąd też wyrażenie "coś nasycić" – oznacza nasycanie magnetycznych cząsteczek na taśmie magnetofonowej), w przypadku nagrań cyfrowych przesterowania stanowią jedną z najgorszych sytuacji, która się może przytrafić. Każdy rodzaj cyfrowego zniekształcenia czyni nagranie nieprzydatnym i można je usunąć lub skorygować jedynie w bardzo skomplikowany sposób. Aby znaleźć optymalny poziom nagrywania w Samplitude warto zaplanować trochę więcej czasu. Prawidłowy poziom – podczas późniejszego procesu miksowania – będzie w wielu miejscach oddziaływał w pozytywny sposób, a Ty szybciej osiągniesz lepsze zmiksowanie.

Po ustawieniu poziomu nagrywania trzeba jeszcze wybrać odpowiedni tryb nagrywania. Samplitude Pro X wyróżnia następujące tryby: domyślny (Standard), Punch i pętla (Loop). Wszystkie te tryby przeznaczone są do nagrywania. Różnią się one między sobą głównie rodzajem odtwarzania oraz sposobem wprowadzania nagrywania.

W trybie standardowym rozpoczęcie nagrywania rozpoczyna się poprzez naciśnięcie przycisku nagrywania, a kończy poprzez uruchomienie przycisku zatrzymania. Powyższy tryb nadaje się znakomicie, jeżeli dopiero rozpoczynasz swoje nagrania i brak jest dodatkowego materiału audio.

Nagrywanie Punch jest przeznaczone do korygowania błędnych pasaży nagrania, bez konieczności ich ponownego nagrywania. Podczas tego trybu przeskakujesz ręcznie lub za pomocą wcześniej ustawionych markerów podczas odtwarzania do trybu nagrywania. Muzyk słyszy podczas odtwarzania zapisaną uprzednio część. Gdy tylko zapis się rozpoczyna (Punch In), uprzednio zapisana część nie jest już dla niego słyszalna. Muzyk słyszy jednak sygnał wejścia swojego instrumentu i może zapisać na nowo swoją część. Po zakończeniu nagrywania (Punch Out) stara część jest ponownie słyszalna, a nagranie jest „uratowane”.

Nagrywanie pętlowe oferuje w połączeniu z zawartymi w Samplitude Feature Revolver Track potężne narzędzie do szybkiego przycinania idealnych ujęć. Podniesiony zostaje przy tym obszar, który po rozpoczęciu nagrywania jest odgrywany w pętli. Możesz zatem w bardzo krótkim czasie nagrać po sobie dużo ujęć lub wariacji. Po zatrzymaniu nagrywania możesz nagrane ujęcia przedstawić w osobnych ścieżkach. Za pomocą Revolver Track i Take Composer wybierzesz na zakończenie najlepsze nagrania i połączysz je w tzw. ścieżkę zbiorczą „Comping” (ang. compile = kompilować).

Inaczej niż miało to miejsce przy analogowych stanowiskach cięcia dzisiejsze stacje robocze są w stanie – dzięki digitalizacji materiału – przeprowadzić lub cofnąć liczne cięcia w ciągu kilku sekund. Również tutaj ma zastosowanie zasada playlisty, zgodnie z którą cięcia stosuje się nie na oryginalnym pliku, lecz na kopii. Oprócz ręcznego cięcia za pomocą narzędzia do cięcia i klejenia nowoczesne DAW oferują wiele asystentów, którzy przyśpieszają proces cięcia.

Za pomocą kwantyzacji można w łatwy sposób usunąć błąd timingu wgranego materiału. Kwantyzacja w pełnym tego słowa znaczeniu oznacza przyporządkowanie stałej wartości nutowej dopasowanej do rastrowanego metrum. W stosunku do DAW oznacza to, że dowolne zdarzenie audio jest porównywane do wcześniej zdefiniowanej siatki paska czasu. Do odgrywających decydujące znaczenie czynników należy głównie BPM (beaty na minutę) i rodzaj taktu.

Ulubiony przykład stanowi edytowanie nagrań perkusji. Za pomocą kilku kliknięć można podzielić całe nagranie na poszczególne zdarzenia i przyporządkować je za pomocą ustawionej czasowej siatki. Podczas gdy niektórzy perkusiści są podczas postprodukcji zdani na kwantyzację, może mieć także miejsce całkowite przeciwieństwo. Wielu profesjonalnych bębniarzy podczas swojej kariery przyzwyczaja się do własnego "Groove", który czyni ich styl gry unikatowy i rozpoznawalny wśród profesjonalistów. Zbyt duża kwantyzacja niszczy właśnie takie wyczucie gry, a tym samym szkodzi także samemu nagraniu.

Dlatego też wiele sekwencerów oferuje możliwość zastosowania wyczucia gry jednego instrumentu do całego projektu. Powyższa funkcja nosi nazwę Groove Extraction i zamiast dopasować perkusję do siatki następuje tutaj dopasowanie siatki do perkusji. Metrum i BRM grają w tym przypadku zgodnie z taktem perkusji, aby nie utracić wyczucia gry bez zakłócania timingu projektu.

Gdy podstawa rytmu projektu ma ugruntowaną pozycję można dokonać podobnych korekcji w zakresie innych instrumentów zespołu. Szczególny przypadek stanowi głos. W przeciwieństwie do wielu "regularnych" instrumentów jest on, obok czasowej dokładności, podatny na wysokość tonu. Za pomocą Samplitude Pro X Feature "Elastic Audio" można wyrównać takie tonowe niepewności piosenkarza. Pojedyncze, odśpiewane partie można za pomocą prezentacji przypominającej piano roll "wyregulować" do prawidłowej tonacji. Szczególnie ważne w tym zakresie jest delikatne przejście między korygowanymi a pozostawionymi w oryginale częściami śpiewu. Podobnie jak przy kwantyzacji perkusji – teoretycznie idealne dopasowanie tonacji psuje charakter nagrania i sprawia wrażenie nienaturalnego i bez wyrazu. Niewielkie niedokładności pomagają sprawić, aby wydajność śpiewu w piosence była bardziej autentyczna, bez zbytniej utraty jakości.

MIDI oznacza "Musical Instruments Digital Interface (cyfrowy interfejs instrumentów muzycznych)" i w pierwotnym znaczeniu stanowi protokół przesyłania do sterowania syntezatorami. Przesyłanie nie dotyczy przy tym treści muzycznych, lecz wyłącznie poleceń sterowania, które są interpretowane przez DAW i przemieniane na muzykę. Konkretnie rzecz ujmując oznacza to, że sygnał MIDI nie zawiera własnego tonu, lecz informacje: zagraj nutę X z głośnością Y przez czas Z. Dopiero w oprogramowaniu zostaje na tej podstawie stworzony dźwięk, który można usłyszeć przez głośniki.

Inaczej niż ma to miejsce przy nagrywaniu dźwięku zniekształcenia przy samych nagraniach MIDI nie prowadzą do problemów. Kolejną dużą zaletę MIDI stanowi elastyczność. Wyobraź sobie, że po nagraniu gitary możesz zmienić pozycję palców lub wzmacniacz bez konieczności ponownego nagrywania gitary. Sekwencer lub DAW umożliwiają dokonywanie licznych parametrów dopiero w późniejszym czasie.

Nagranie MIDI odbywa się na żywo, np. na kontrolerze USB MIDI lub za mocą myszki w piano roll. Piano roll to prezentacja w Samplitude, która przedstawia pianino i wgrane polecenia MIDI w zależności czasowej i tonacyjnej. W widoku można także ręcznie "domalować" nuty w piano roll.

Aby polecenia MIDI stały się słyszalne, potrzebny jest syntezator. W DAW syntezatory noszą miano VSTi (instrumenty w technologii wirtualnego studia) lub instrument VST.

Jak już wspomniano, dużą zaletą nagrań MIDI są różnorodne możliwości edytowania po nagraniu. Podobnie jak nagrania dźwięku także wyniki MIDI można w sekwencerze ustawić za pomocą ustawionej siatki, aby skorygować niedokładności gry. Z reguły w przypadku nagrań MIDI nie jest możliwe uzyskanie wspomnianego powyżej „Groove” podczas nagrywania. Za to Samplitude oferuje tzw. Humanizings. Pod pojęciem „uczłowieczenia“ rozumie się wyregulowanie wszystkich wyników o nieznaczną wartość w różnych kierunkach (do przodu i do tyłu), aby powstał idealny, naturalnie brzmiący timing. Również pojedyncze fałszywe nuty można skorygować w bardzo prosty sposób, dzięki czemu przy każdej fałszywej nucie nie ma potrzeby rozpoczynania nagrań na nowo. Ponadto istnieje absolutna wolność w zakresie wyboru instrumentu, który ma odegrać wgrane nuty, gdyż dane MIDI pozostają w takim przypadku zachowane w DAW. Należy wówczas jedynie zmienić VSTi. Jeżeli życzymy sobie, aby inny lub dodatkowy instrument zagrał tę samą melodię lub ten sam akord, można przesunąć wzgl. skopiować żądany obiekt MIDI na nową ścieżkę instrumentalną. Można wymienić nie tylko pojedyncze obiekty ścieżki, ale także dane MIDI całego projektu. W tym celu należy eksportować obiekty MIDI projektu, przy czym Samplitude oferuje różne wersje:

• Eksport wszystkich obiektów MIDI do pliku jako ścieżkę
• Eksport wszystkich obiektów MIDI do pliku z wieloma ścieżkami
• Eksport wszystkich zaznaczonych obiektów MIDI jako własne pliki MIDI (własny plik na obiekt)

Jeżeli wybierzesz jedną z dwóch pierwszych możliwości, będziesz miał ponadto możliwość zapisania danych dotyczących tempa aktualnego projektu w pliku MIDI. Ułatwia to wymianę całego projektu MIDI, gdyż podczas importu do nowego DAW nie ma konieczności dokonywania ustawień tempa. Oprogramowanie może odczytać i przesłać do programu dane dotyczące tempa lub ew. także zmiany tempa jedynie automatycznie. Kolejną zaletą możliwości eksportu całych projektów MIDI jest fakt, że w ten sposób można w prosty sposób zamienić instrumenty, bez konieczności ponownego nagrywania melodii, jeżeli przykładowo kolega z produkcji dysponuje VST, którego nie ma już we własnej bazie danych.

Możliwa jest również konwersja nagranego materiału audio do wyniku MIDI. Samplitude oferuje zamianę prawdziwej perkusji na perkusję wirtualną. W tym celu należy tylko zaznaczyć obiekt, który ma zostać wymieniony przez nuty MIDI. Następnie wybrać w menu obiektu punkt kwantyzacja i następnie asystenta kwantyzacji audio. Niniejszy asystent udostępnia różne parametry do wyboru, za pomocą których można m. in. określić, jak czule oprogramowanie ma reagować na uderzenia perkusji, czyli ile znaczników transjentów ma zostać ostatecznie umieszczonych. Po otwarciu asystenta kwantyzacji audio można zaznaczyć dowolny obiekt audio i za pomocą asystenta ustawić, jak dokładnie ma pracować Samplitude. Po zakończeniu tej czynności kliknąć Obiekt → Kwantyzacja → Zaawansowana kwantyzacja audio → Tworzenie triggerów MIDI z transjentów. Zostaje automatycznie wygenerowana ścieżka MIDI, która zawiera nutę MIDI dla każdego znacznika transjentu. W ten sposób „Groove” materiału dźwiękowego jest przenoszony bezpośrednio na ścieżkę MIDI i musisz jeszcze tylko wybrać odpowiednie zastępcze bębny akustyczne. Oczywiście wirtualny zestaw można także wykorzystać do warstwowania, aby już nagrana perkusja brzmiała jeszcze bardziej przestrzennie.

Nowoczesne stacje robocze w piano roll oferują możliwość wyświetlenia wgranych danych w formie rzeczywistych nut. Jest to np. pomocne, jeżeli własne kompozycje chcemy zagrać na prawdziwym instrumencie, a nuty wyleciały z głowy. Dzięki temu automatycznie polepsza się także ogólna wiedza na temat nut, która nie jest warunkiem koniecznym do obsługi DAW.

Gdy wszystkie instrumenty są edytowane w mikserze, wszystkie suwaki ustawione a timing dopasowany, można rozpocząć miksowanie.

Podczas miksowania odtwarzano pierwotnie sytuację z nagrywania. Zapisane instrumenty były poprzez etykietowanie umieszczane na obrazie stereo i w głębokości, aby zapewnić poczucie przestrzenności. Obecnie powyższa definicja została znacznie uproszczona. Dzięki zaawansowanym możliwościom technicznym można także podczas miksowania dokonywać kreatywnych zmian w obrębie muzyki. Zmiany mają wprawdzie na celu jedynie wzmacnianie już istniejących elementów lub dodawanie nowych. Wypowiedzi typu "Napraw w mikserze" wywołują nieprawidłowe przekonanie, że podczas miksowania istnieje jeszcze możliwość wpływania na dźwięk nagrań. Nie jest to bynajmniej prawdą. Jeżeli nie jesteś zadowolony z dźwięku nagrania, zaoszczędzisz wiele czasu, a przede wszystkim nerwów, jeżeli nagrasz tę część na nowo. Naprawa w mikserze jest często prowizoryczna i związana z dużymi kompromisami.

Efekty uzyskiwane podczas miksowania można podzielić na dwie duże kategorie: seryjne i równoległe. Efekty seryjne, typu kompresory i korektory, są łączone w szereg. Oznacza to, że są one umieszczone na tym samym ciągu kanałowym co dostępny materiał audio. Powyższe sprawia, że w całym materiale audio ciągu kanałowego następuje przepuszczenie i zmiana efektu. Stosowanie seryjnych efektów ma w szczególności sens w zakres manipulacji dźwiękiem i dynamiką.

Efekty równoległe są uzyskiwane poprzez połączenia poprzeczne w mikserze, tzw. magistrale AUX i pomocnicze. Efekt uzyskiwany jest wówczas na oddzielnej ścieżce, tak że w kanale pierwotnym nadal znajduje się niezmieniony sygnał, podczas gdy na drugiej ścieżce można stopniowo dołączać sygnał z uzyskanym efektem. Przykłady to: pogłos, opóźnienie i efekty modulowania typu chór lub flanger. Ponadto istnieje możliwość objęcia efektami tylko części materiału audio. W przeciwieństwie do efektów seryjnych materiał nie jest tutaj zmieniany, lecz dodaje się coś nowego.

Mastering jest dzielony na dwa obszary: mastering kreatywny (również tzw. pre-mastering) i mastering techniczny.

Początkowo mastering oznaczał przegrywanie nagrań z taśmy magnetofonowej na winyl. Poprzez różne ograniczenia techniczne, na przykład głośność basu lub korelację faz kanałów, stało się konieczne specjalne przygotowanie nagrania do produkcji płyt gramofonowych.

Ingerencje inżynierów ds. masteringu stawały się z biegiem czasu znaczniejsze, tak że właściwy mastering uległ podziałowo na mastering kreatywny i techniczny. Poprzez technologiczny postęp nowoczesnych DAW dopasowania nagrań, w celu ich wytłoczenia na CD, stanowią bardzo niewielką część tego procesu. Aktualnie mastering odnosi się zazwyczaj wyłącznie do masteringu kreatywnego.

Po zakończeniu i odpowiednim przygotowaniu miksowania, czyli gdy ustawienia głośności i efekty pojedynczych ścieżek są ostateczne i zostały wystarczająco zaplanowane w tzw. „headroom”, nagranie jest gotowe do wyszlifowania w studio masteringu.

Podczas miksowania stosuje się w celu uzyskania żądanego efektu częściowo bezwzględne ustawienia. Jednak w przypadku mastering mamy do czynienia z precyzyjnymi czynnościami. Stopniowania rzędu 0,5 dB nie są niczym nadzwyczajnym. Ponadto inżynier ds. masteringu nie posługuje się wielością efektów, które znajdują zastosowanie podczas miksowania.

W celu stworzenia kreatywnego (pre)mastera wystarczy kompresor i korektor. Związane jest to m. in. z tym, że w przeciwieństwie do miksowania edytowanie obejmuje cały miks stereo a nie pojedyncze ścieżki. Zmiana, np. obwiedni korektora wpływa, abstrahując od wyjątków typu Stems lub Vocal-Up/Down, na całe miksowanie.

Podstawowa zasada w pre-masteringu brzmi: idealny miks nie potrzebuje żadnego (kreatywnego) masteringu.

Wyobraź sobie, że słyszysz zmiksowanie nagranie, w którym gitara pozostaje cały czas jedynie w tle. Możliwe rozwiązanie to zwiększenie częstotliwości do około 1,5 kHz. W tym zakresie częstotliwości również elementy małych bębnów, głosów, basu i uderzeń mogą zagwarantować ekscytujące doznania. Wszystkie te elementy sygnałów są również podwyższane za pomocą ustawień korektora, co jest w stanie – znacznie i odmiennie do zamierzeń inżyniera miksowania – zmienić obraz dźwięku. Poprzez wiele, bardzo delikatnych zmian korektora podejmuje się podczas masteringu próbę wywarcia wpływu na celowe, pojedyncze elementy sygnału, bez znacznej zmiany pozostałego miksu.

Podczas technicznego masteringu tworzy się mastera dla dzieła finalnego, tzn. że nie podejmuje się żadnych dodatkowych zmian w zakresie dostępnego materiału audio, lecz materiał ten jest przygotowywany do zwielokrotnienia. W tym celu należy m.in. zapewnić, aby zgadzał się początek, koniec (suwak in/out) i generalne przyporządkowanie tytułów. Kontrolowanie i w razie konieczności korygowanie położenia faz oraz usuwanie możliwych zakłóceń jest także częścią pracy technicznej podczas masteringu, oddziałuje jednak na cały materiał audio, tak że granice między kreatywnym a technicznym masteringiem nie są zawsze jednoznacznie do określenia.

Na zakończeniu produkcji muzycznej ma miejsce zawsze konwertowanie pliku z sesji do powszechnie stosowanego formatu audio. W tym zakresie należy dokonać rozróżnienia między formatami niestratnymi i stratnymi. Dla „zwykłych” zwolenników muzyki wystarczają takie skompresowane formaty jak mp3, wmv lub Ogg Vorbis, w szczególności jeżeli eksportowane pliki są przykładowo słuchane za pomocą głośników lub słuchawek telefonu komórkowego. Tutaj nie jesteśmy w stanie ustalić różnic między niestratnym materiałem audio, przynajmniej dopóki liczba kilobitów pozostaje w obszarze trzycyfrowym. Jednak już w przypadku odtwarzania muzyki za pomocą wysokiej jakości systemów i słuchawek można dokonać wyraźnego rozróżnienia między ww. formatami i niestratnymi formatami jak WAV lub AIFF. W ostateczności pojawia się zawsze problem interesów, tzn. na jaki rodzaj formatu zdecydować się. W tym zakresie należy zawsze rozważyć, czy wolę mieć więcej wolnej pamięci w komputerze lub telefonie komórkowym, czy też jakość dźwięku jest dla mnie tak ważna, że mogę zrezygnować z wolnej przestrzeni w pamięci. Gdy materiał audio zostaje ostatecznie przekazany do tłoczenia, musi być on koniecznie eksportowany w sposób niestratny, aby zagwarantować najwyższą jakość dźwięku.

Bardzo rzadko zastanawiamy się nad tym, jak kompleksowe jest oprogramowanie do produkcji muzycznych, z którym się pracuje. A w szczególności nie myślimy o tym, jak mało miejsca potrzeba, aby odtworzyć możliwości wcześniejszych olbrzymich studiów nagrań na komputerze. Każdy DAW jest inny i nie każdy DAW zawiera te same funkcje i możliwości edytowania. W Samplitude Pro X Suite można wykonać każdą czynność, która jest niezbędna do kompleksowej produkcji muzycznej. Począwszy od pisania piosenek, przez nagrywanie i edytowanie, aż po miksowanie i masterowanie masz do dyspozycji niezliczoną ilość narzędzi, a przyjazne procesy pracy sprawiają, że praca z DAW jest niesamowicie przyjemna.